Nadmierne rogowacenie naskórka lub hiperkeratoza to zgrubienie najbardziej zewnętrznej części naskórka, warstwy rogowej. Na tym poziomie komórki są silnie naładowane keratyną – białkiem, które nadaje im suchy i bardzo twardy charakter. W niektórych sytuacjach dochodzi do nieprawidłowego gromadzenia się keratyny, tworząc małe lub duże płaty suchej i szorstkiej skóry.
Nadmierne rogowacenie naskórka jest przede wszystkim adaptacyjnym zjawiskiem fizjologicznym, które ma na celu, poprzez przyspieszoną produkcję silnie zrogowaciałych komórek, wzmocnienie odporności naskórka. Chodzenie boso lub intensywna praca fizyczna wywołuje „odruch” - zgrubienie podeszw stóp i dłoni. Zjawisko to ma korzystny efekt ochronny, ale powoduje dyskomfort na powierzchni skóry, która staje się szorstka, ściągnięta i skłonna do pękania.
Jeśli obciążenie fizyczne jest zlokalizowane (powtarzające się pocieranie, stały nacisk na bardzo konkretne miejsce), hiperkeratoza przybiera wygląd modzela. Najczęstszym przykładem jest modzel podeszwowy, spowodowany dużym naciskiem na mały obszar skóry, powodujący bolesne zjawisko podobne do kontaktu ciała obcego ze stopą.
Spośród wszystkich schorzeń dermatologicznych to właśnie łuszczyca niemal nieustannie wywołuje powstawanie obszarów hiperkeratotycznych. Typowe dla tego schorzenia blaszki, początkowo czerwone, otoczone są grubymi, bardzo gęstymi płatami skóry, tworząc łuskowaty wygląd. Tworzy się swoisty pancerz, powodujący znaczne szkody estetyczne, dyskomfort skóry i uniemożliwiający przenikanie leków na łuszczycę.
Jeśli istnieje przyczyna fizyczna (tarcie, nieregularne podparcie), należy przede wszystkim spróbować usunąć ten nacisk.
Aby usunąć hiperkeratozę, konieczne są produkty nawilżające i emolientowe, wzbogacone o składniki aktywne, które rozbijają bloki keratyny. Mocznik i kwas salicylowy są głównymi składnikami aktywnymi o działaniu keratolitycznym. W zależności od grubości, lokalizacji i przyczyny hiperkeratozy, substancje te są stosowane w różnych stężeniach poprzez włączenie ich do bardzo bogatych tekstur.
Stosowane w leczeniu łuszczycy, te keratolityki pomagają usunąć zmiany chorobowe. Po usunięciu nadmiernego rogowacenia należy kontynuować leczenie miejscowymi kortykosteroidami lub analogami witaminy D.
Należy rozważyć konsultację z dermatologiem. Diagnozowanie chorób skóry głowy jest czasami trudne, nawet dla specjalisty. Dwa najczęstsze schorzenia, które pasują do tego opisu to łuszczyca i łojotokowe zapalenie skóry. W obu przypadkach ukierunkowane stosowanie produktów pielęgnacyjnych zawierających mocznik lub kwas salicylowy powoduje poprawę objawów. Mają one tendencję do pojawiania się i znikania, z przewlekłymi i nawracającymi zaostrzeniami: ważne jest, aby zasięgnąć porady dermatologa.
Opis ten może wskazywać na wiele schorzeń, ale pierwsze przypuszczenie to keratosis pilaris. Objawem tego uszkodzenia jest hiperkeratoza włosów. Jest szczególnie powszechna i może występować u jednej trzeciej populacji. Jedyne skutki negatywne są estetyczne i wielu pacjentów chętnie dowiaduje się, jak mogą sobie z nią poradzić. Oprócz nawilżania, jednym ze środków, które mogą pomóc w jego poprawie jest stosowanie keratolityków, jak opisano powyżej.
