Świąd jest nieprzyjemnym uczuciem dotykającym powierzchniowej warstwy skóry. Często ma charakter przejściowy, jednak zdarza się również, że utrzymuje się przez dłuższy czas. Wiele osób zastanawia się, czy taki symptom stanowi powód do niepokoju. Niewątpliwie przewlekłe swędzenie powoduje dyskomfort i może wpływać negatywnie na jakość życia. Gdzie szukać źródła tego problemu i jak sobie z nim radzić? Czy interwencja lekarska zawsze jest konieczna? Aby się tego dowiedzieć, przeczytaj poniższy artykuł.
.
Pod pojęciem świądu kryje się wyjątkowo uciążliwa dolegliwość. Chodzi o nieprzyjemne uczucie swędzenia skóry mogące występować w różnych miejscach na ciele. Utrudnia ono codzienne funkcjonowanie, odbierając zdolność koncentracji i skupiając na sobie uwagę. Jeżeli trwa powyżej 6 tygodni, mówimy o świądzie przewlekłym.
Osoba cierpiąca na świąd czuje potrzebę ciągłego drapania. Wywołuje w ten sposób podrażnienia i trudno gojące się (nieustannie rozdrapywane) ranki. W efekcie naturalna bariera ochronna skóry zostaje naruszona. Może to prowadzić do wystąpienia infekcji bakteryjnych bądź innych problemów zdrowotnych.
Istnieje pojęcie wędrującego świądu. Nazywamy tak dolegliwość, w której nieprzyjemne uczucie stopniowo lub skokowo przesuwa się po skórze. Objawy zaczynają się ujawniać w jednym miejscu na ciele, a następnie przenoszą się do innych jego obszarów. Swędzenie może pojawić się i zniknąć w ciągu kilku minut lub trwać przez kilka godzin.
.
Istnieje wiele możliwych przyczyn świądu skóry. Część z nich dotyczy nieprawidłowej higieny czy pielęgnacji, inne są wynikiem toczących się stanów chorobowych. Objaw może też występować samodzielnie lub w towarzystwie innych dolegliwości. Wszystko to może mieć znaczenie przy ustalaniu pochodzenia problemu.
Świąd może wynikać wprost ze schorzenia dotyczącego skóry. Aby prawidłowo je zdiagnozować, należy udać się do lekarza dermatologa. Poniżej przedstawiamy najczęściej występujące choroby skóry, które objawiają się swędzeniem.
Objawy skórne występują często w przebiegu schorzeń dotykających całego organizmu. Jakie są najczęściej występujące choroby ogólnoustrojowe, które manifestują się świądem?
Jedną z najczęściej spotykanych przyczyn świądu jest nadmierna suchość skóry. Silne przesuszenie naskórka może być wywołane nieprawidłową pielęgnacją lub niedostatecznym nawodnieniem organizmu od środka. Warto zwrócić uwagę, że codzienne nawilżanie i natłuszczanie skóry jest konieczne niezależnie od typu posiadanej skóry. Potrzeba ta wzrasta przy ekspozycji na niekorzystne czynniki zewnętrzne, np. niesprzyjające warunki pogodowe.
Niewłaściwa dieta może być źródłem wielu chorób. Niektóre z nich objawiają się świądem czy wykwitami na skórze. Niedobory pokarmowe, które mogą prowadzić do takich dolegliwości, obejmują przede wszystkim niedostateczną podaż witamin (A, C, D i E) oraz mikroelementów (żelazo, chrom).
Nadmierna potliwość również może prowadzić do świądu skóry. Powodem jest zwiększenie wilgotności w skórze, które sprzyja rozwojowi bakterii i wirusów. Wywołuje to podrażnienie skóry i jest przyczyną swędzenia. Nadmierna potliwość może być spowodowana przez zaburzenia endokrynologiczne, takie jak nadczynność tarczycy, lub zaburzenia układu nerwowego, takie jak nerwica.
W przypadku, gdy świąd pojawia się na tle nerwowym (np. w sytuacjach stresowych), mówimy o świądzie psychogennym. Im silniejszy jest bodziec, tym gwałtowniejsza reakcja organizmu. Przyczyną jest m.in. fakt, że kortyzol (tzw. hormon stresu) zmniejsza produkcję kolagenu odpowiedzialnego za elastyczność skóry. Osłabia też odporność organizmu, przez co tkanki stają się bardziej podatne na uszkodzenia.
Oddziaływania pomiędzy skórą a układem nerwowym są wzajemne. Zaburzenia psychiczne mogą więc przyczyniać się do nasilenia objawów takich schorzeń, jak AZS, ŁZS czy łuszczyca.
.
Świąd często okazuje się niegroźny. W wielu przypadkach można się go pozbyć samodzielnie, stosując domowe metody. Przede wszystkim warto uważnie przyjrzeć się swojej skórze i ocenić, czy nie jest ona przesuszona. Sygnałami świadczącymi o niedostatecznym nawilżeniu są:
Przesuszenie skóry można stosunkowo łatwo zniwelować. Służą temu wysokiej jakości kosmetyki do pielęgnacji. Warto używać produktów silnie nawilżających, ale również takich, które mają neutralne pH. Najlepsze działanie wykazują kosmetyki pozbawione konserwantów, parabenów i substancji powierzchniowo czynnych. W ich składzie powinny natomiast znajdować się ekstrakty naturalnego pochodzenia, które wzmacniają barierę hydrolipidową. Należą do nich woda termalna i wosk pszczeli, ale również naturalne masła i oleje do ciała.
Do codziennego stosowania polecamy dermokosmetyki Avène z linii XERACALM NUTRITION. Mają one działanie regenerujące i odżywcze, a przy tym łagodzą nieprzyjemne napięcie skóry związane z jej przesuszeniem. Nie zawierają mydeł ani innych substancji drażniących. Mają też delikatny, przyjemny zapach. Na linię Trixera składają się krem pod prysznic, żel oczyszczający, mleczko oraz balsam do ciała. Wszystkie produkty są odpowiednie do stosowania zarówno przez dorosłych, jak i przez dzieci.
Godny polecenia jest także Avène XeraCalm A.D Balsam uzupełniający lipidy. Jego receptura została skomponowana z myślą o posiadaczach skóry bardzo suchej, skłonnej do atopii i swędzenia. W składzie kosmetyku znajdują się lipidy o naturalnym pochodzeniu, które przypominają te występujące na ludzkiej skórze. Pomagają one odbudowywać barierę ochronną, a także niwelować istniejące podrażnienia.
Każdorazowo przed wyjściem na słońce należy pamiętać o zastosowaniu kremu z filtrem UV. Ochrona przeciwsłoneczna jest kluczowa dla zachowania skóry w dobrej kondycji, niezależnie od pory roku. Jesienią i zimą warto natomiast używać kremów o bogatym składzie i konsystencji, które dodatkowo zapobiegają nadmiernemu odparowywaniu wody ze skóry. Należy do nich Avène Cold Cream, który jest odpowiedni do twarzy i ciała. Ponadto wskazane jest noszenie rękawiczek oraz innych ubrań wierzchnich chroniących przed zimnem i wiatrem.
Dbając o dobry stan skóry, należy również pamiętać o dostarczaniu do organizmu odpowiedniej ilości płynów. Wskazane jest wypijanie co najmniej 1,5 litra niegazowanej wody na dobę. Oprócz tego warto szczególnie dbać o nawilżanie naskórka wówczas, gdy jest on narażony na działanie czynników, które sprzyjają jego nadmiernemu przesuszaniu. Należą do nich np. przebywanie w pomieszczeniach z centralnym ogrzewaniem lub klimatyzacją. Suchość skóry może się wzmóc z powodu częstych kąpieli, zwłaszcza branych w gorącej wodzie. Otwarte w ten sposób pory oddają więcej niż zwykle wilgoci do otoczenia.
Jeżeli skóra jest przesuszona, warto rozważyć obcięcie na krótko paznokci. Pozwoli to zapobiec przypadkowym zadrapaniom, które mogą być przyczyną mikrouszkodzeń naskórka. Podobnie pomocna może okazać się zmiana garderoby. W okresie leczenia świądu i innych problemów skórnych najlepiej jest zrezygnować z szorstkich i obcisłych materiałów.
.
Silny lub przewlekły świąd może być konsekwencją problemów zdrowotnych. W przypadku takiego podejrzenia należy jak najszybciej wybrać się do lekarza w celu przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki. Wizyta u specjalisty jest szczególnie zalecana w sytuacjach, gdy objaw nie ma wyraźnej przyczyny lub obejmuje całe ciało. Niepokój powinna również wzbudzić obserwacja, że swędzenie nasila się z czasem bądź nie ustępuje przez długi czas. Inną okolicznością, która powinna zostać zgłoszona lekarzowi, jest niemożność zaśnięcia lub budzenie się w nocy z powodu uciążliwego swędzenia.
Konsultacja medyczna jest wskazana również wtedy, gdy świąd występuje w towarzystwie innych objawów. Mogą mieć one charakter skórny (np. zaczerwienienie, wysypka, pokrzywka) lub ogólnozdrowotny. Do tych ostatnich symptomów należą przede wszystkim utrzymująca się przez dłuższy czas gorączka, nagła utrata masy ciała oraz zaburzenia wypróżniania się lub oddawania moczu.
Jak przebiega leczenie? Na początku procesu diagnostycznego mogą zostać zlecone badania krwi oraz wymazy. Inną typową procedurą jest biopsja, czyli pobranie wycinka zmienionej chorobowo tkanki w celu przeprowadzenia analizy laboratoryjnej. Jeżeli obraz kliniczny okaże się niejasny, specjalista może zdecydować o skierowaniu pacjenta na diagnostykę szpitalną.
W zależności od stwierdzonej przyczyny problemu lekarz proponuje różne metody leczenia. Mogą one obejmować stosowanie leków przeciwhistaminowych, leków przeciwzapalnych, leków przeciwgrzybiczych czy sterydów. Niekiedy koniecznym krokiem jest zmiana diety. Celem nadrzędnym jest wyeliminowanie choroby lub zaburzenia, które stoi za pojawieniem się swędzenia. Dodatkowo stosuje się leczenie objawowe, które pomaga złagodzić nieprzyjemne odczucia chorego (preparaty o działaniu przeciwświądowym). Zalecone przez specjalistę maści i inne leki na receptę można wspomagać domowymi metodami, a przede wszystkim odpowiednio dopasowaną pielęgnacją.
.
W większości przypadków swędzenie skóry w okresie oczekiwania na dziecko nie jest niczym niepokojącym. Objaw ten wynika m.in. z naturalnego wzrostu produkcji kortyzolu i estrogenu w organizmie przyszłej mamy. Są to hormony, które pomagają przygotować ciało kobiety do porodu, ale jednocześnie sprawiają, że jej skóra traci dotychczasową jędrność i sprężystość. Z tego powodu jest bardziej podatna na przesuszenie i uszkodzenia.
Świąd w ciąży może też wynikać z czynników fizycznych. W tym okresie skóra kobiety wykazuje większą wrażliwość na czynniki drażniące, np. szorstkie tkaniny. W miarę powiększania się obwodu brzucha może dochodzić również do uszkodzeń tkanek, które zwykle ujawniają się w formie rozstępów. W okresie oczekiwania na dziecko warto więc nosić przewiewne ubrania z naturalnych włókien. Wełna sprzyja uszkodzeniom skóry, podobnie jak syntetyczne, nieprzepuszczające powietrza materiały. W miarę możliwości należy prać noszone rzeczy w detergentach o neutralnym pH. Nie wolno również zapominać o odpowiedniej pielęgnacji ciała.
Warto podkreślić, że każdy niepokojący objaw powinien być jak najszybciej skonsultowany z lekarzem. Stała opieka medyczna ma pozytywny wpływ, nie tylko na zdrowie młodej mamy, ale również na jej komfort psychiczny.
