Skóra dziecka jest wyjątkowo wrażliwa. Łatwo ją uszkodzić czy doprowadzić do stanu nadmiernego przesuszenia. To z kolei sprzyja infekcjom i różnorodnym chorobom dermatologicznym. Ponadto jest niekomfortowe dla samego malucha, ponieważ często wiąże się z takimi dolegliwościami, jak świąd czy pieczenie. Jak rozpoznać suchą skórę u dziecka i jak ją skutecznie nawilżyć? Przeczytaj poniższy artykuł, aby poznać sprawdzone sposoby.
Skóra u dziecka jest cieńsza niż u osoby dorosłej, a przez to bardziej wrażliwa. Z tego powodu łatwo ulega szkodliwemu wpływowi różnych czynników zewnętrznych, które mogą powodować m.in. jej nadmierne przesuszanie. Objawy suchej skóry u dziecka mogą być różne, jednak zwykle obejmują takie problemy, jak: szorstkość naskórka, zaczerwienienie lub podrażnienie, świąd lub pieczenie, wypryski i pęknięcia, a także powstawanie białych łusek na powierzchni skóry. Poniżej przedstawiamy najczęstsze przyczyny występowania tych dolegliwości.
Skóra często ulega nadmiernemu przesuszeniu zimą, gdy notuje się niską wilgotność otoczenia, lub latem, gdy klimatyzacja w pomieszczeniach i pojazdach często jest włączona. Suche powietrze może pochłaniać wilgoć z naskórka, co prowadzi do zaburzenia naturalnej równowagi wodnej tego narządu.
Częste mycie, zwłaszcza u dzieci, może pozbawiać delikatną skórę warstwy naturalnych olejów, które znajdują się na jej powierzchni. W ten sposób dochodzi do uszkodzenia bariery hydrolipidowej, która chroni organizm przed bakteriami, wirusami i zanieczyszczeniami pochodzącymi z zewnątrz. Konsekwencją jest nadmierne przesuszenie tkanek i ich podrażnienie, a także zwiększone ryzyko infekcji bakteryjnych i grzybiczych.
W niektórych rodzinach występuje naturalna tendencja do suchości i łuszczenia się skóry, która niekiedy przybiera formę patologicznych zmian. Choroby dermatologiczne, takie jak atopowe zapalenie skóry, mają większą szansę rozwinąć się u dzieci, których rodzice również się z nimi zmagają, niż u tych, które nie mają takich obciążeń genetycznych. Warto jednak podkreślić, że dziedziczeniu ulega jedynie predyspozycja do wystąpienia schorzenia, a nie samo schorzenie. Przy odpowiedniej pielęgnacji ciała już od pierwszego dnia życia dziecka można znacząco zminimalizować prawdopodobieństwo wystąpienia atopii.
U dzieci, częściej niż u dorosłych, występują uczulenia na niektóre pokarmy, leki lub substancje chemiczne. Reakcje organizmu na kontakt z tego typu substancjami bywają bardziej lub mniej gwałtowne. Często alergie objawiają się suchością skóry i jej zaognieniem. Inne problemy dermatologiczne, które można zaobserwować na ciele dziecka w takiej sytuacji, to m.in. wysypka, rumień, pęcherze czy nadmierne łuszczenie.
Niektóre kosmetyki i produkty pielęgnacyjne mogą powodować podrażnienia skóry i jej suchość. Przykładowo odczyn wielu mydeł jest nadmiernie zasadowy, przez co przyczynia się zaburzenia naturalnego pH skóry. Może to prowadzić do rozwoju infekcji i innych problemów dermatologicznych u dziecka. Wiele balsamów i innych produktów do smarowania zawiera związki chemiczne o podobnie szkodliwym działaniu. Należą do nich przede wszystkim alkohole, substancje zapachowe oraz sztuczne barwniki.
Szczególnie wrażliwa i podatna na przesuszenia jest skóra noworodków i niemowląt.
Skóra niemowląt nie jest jeszcze w pełni rozwinięta. Jest bardzo delikatna i cienka, co oznacza, że łatwo ulega uszkodzeniom. Jest także bardziej podatna na utratę wilgoci, niż ma to miejsce w przypadku starszych dzieci czy osób dorosłych. U noworodków i niemowląt występują także zmiany hormonalne, które mogą wpłynąć na kondycję skóry.
Jednym z najbardziej popularnych schorzeń, które dotykają maluchów w pierwszych miesiącach ich życia, jest ciemieniucha. Zwykle pojawia się ona w wyniku nadmiernego wydzielania łoju z gruczołów łojowych znajdujących się na skórze głowy.
Głównym objawem ciemieniuchy jest łuszczenie się skóry na skalpie. Naskórek najczęściej odchodzi od ciała w postaci białawych, tłustych i łatwo odrywających się płatków, które mogą wyglądać jak żółte lub brązowe strupki. Są one łatwe do usunięcia podczas mycia włosów dziecka.
Ciemieniucha zwykle nie powoduje świądu ani bólu. W środowisku medycznym jest uważana za naturalną i niegroźną przypadłość, która z czasem ustępuje samoistnie. Jeśli jednak objaw utrzymuje się przez dłuższy czas lub wędruje na inne częściach ciała maluszka, warto skonsultować się z lekarzem pediatrą, aby ustalić przyczynę problemu i zaplanować leczenie.
Aby przeciwdziałać przesuszaniu się delikatnej skóry dziecka, należy zadbać o jej odpowiednią pielęgnację. Przede wszystkim trzeba ją regularnie nawilżać i natłuszczać, używając kremów i balsamów, które pomogą utrzymać odpowiedni poziom nawodnienia. Czym smarować skórę małego dziecka?
Warto stosować emolienty, czyli specjalne substancje, które są neutralne pod względem biologicznym. Wykorzystuje się je w celu utrzymania lub przywrócenia właściwego poziomu natłuszczenia, nawilżenia i elastyczności tkanek. Regularne korzystanie z preparatów emoliencyjnych pomaga m.in. wzmocnić barierę ochronną naskórka, a w przypadku problemów dermatologicznych – łagodzić stany zapalne i swędzenie. Przykładowymi składnikami emolientów są wazelina, gliceryna oraz oleje roślinne (np. olej jojoba).
Innowacją na rynku są kosmetyki o statusie Emolientu Plus. Zawierają one substancje aktywne o udowodnionym działaniu, które wpływają korzystnie na mikrobiom skóry. Godne polecenia są tu kosmetyki Avene z linii XERACALM A.D., takie jak XeraCalm A.D. Olejek oczyszczający uzupełniający lipidy. Można go stosować u dzieci i dorosłych, a także u noworodków już od 1. dnia życia. Produkty z gamy XERACALM A.D. należą również do tzw. kosmetyków sterylnych. Oznacza to, że nie zawierają one konserwantów ani substancji zapachowych, a dodatkowo są wytwarzane i pakowane w sposób minimalizujący ryzyko zakażenia skóry z uszkodzoną barierą hydrolipidową.
Godne polecenia są również kosmetyki pielęgnacyjne Avene z gamy XERACALM NUTRITION, takie jak. XERACALM NUTRITION Balsam nawilżający. Są one skuteczne i bezpieczne dla całej rodziny, dla niemowląt, dzieci i dorosłych. ,W chłodniejsze dni skóra niemowlaka na twarzy i dłoniach powinna być szczególnie chroniona przed wiatrem i mrozem. Służy temu Avene Cold-Cream, który działa odżywczo i ochronnie. Krem można stosować od 2. roku życia dziecka. Z kolei latem wskazane jest stosowanie kremów z filtrem UV, które chronią skórę przed szkodliwym wpływem promieni słonecznych.
W przypadku podrażnienia skóry (które może być dodatkowo wzmagane przez jej nadmierną suchość), warto stosować regenerujące kosmetyki z linii Avene Cicalfate+. Godne polecenia są tu m.in. takie produkty, jak Cicalfate+ Regenerujący krem ochronny oraz Cicalfate+ Oczyszczający żel do mycia z gliceryną. Działają one kojąco i nadają się do stosowania przez całą rodzinę.
Na podkreślenie zasługuje fakt, że emolienty służą nie tylko pielęgnacji zdrowej skóry dziecka, ale również wspomagają leczenie wielu chorób dermatologicznych. Są wykorzystywane zarówno w terapii, jak i zapobieganiu m.in. atopowego zapalenia skóry, łuszczycy czy wyprysku kontaktowego. Regularne stosowanie produktów emoliencyjnych może przedłużyć okres remisji objawów schorzenia, a nawet zapobiec jego nawrotom.
W przypadku problemów z suchością skóry u dziecka wskazane jest unikanie długich, gorących kąpieli. Może to dodatkowo wspomagać odparowywanie wody z naskórka, ponieważ wysoka temperatura otwiera pory, przez które wilgoć przedostaje się na zewnątrz. W przypadku niemowląt zaleca się kąpiele w lekko ciepłej wodzie z olejkiem emoliencyjnym. Jeżeli konieczne jest zastosowanie produktów myjących, najlepiej jest wybierać te, które są przeznaczone specjalnie dla najmłodszych – mają naturalny skład i nie zawierają szkodliwych substancji chemicznych.
Jeżeli Twoje dziecko już ma suchą skórę lub chcesz zapobiec jej nadmiernemu przesuszeniu w przyszłości, unikaj jej uszkadzania w sposób mechaniczny. Po kąpieli delikatnie osusz ciało maluszka, nie pocierając go zbyt mocno czy gwałtownie. Najlepiej stosuj ruchy stemplujące – przykładaj miękki ręcznik do skóry do momentu, w której resztki wody nie wsiąkną w materiał. Następnie nasmaruj dokładnie ciało dziecka odpowiednio dobranym kosmetykiem nawilżającym. Wybierając ubranka, szukaj naturalnych i delikatnych materiałów, takich jak jedwab czy bawełna organiczna.
Zadbaj również o zbilansowaną dietę swojego dziecka. Powinna ona zawierać wszystkie niezbędne substancje odżywcze, w tym witaminy i minerały w odpowiednich ilościach i proporcjach. Do ważnych z punktu widzenia kondycji skóry składników zaliczają się między innymi witamina A, jod oraz niacyna. Jeżeli potrzebujesz pomocy w opracowaniu odpowiedniego planu żywieniowego dla swojej pociechy lub całej rodziny, skonsultuj się ze specjalistą dietetykiem.
Ważne jest również podawanie dziecku optymalnych ilości płynów na dobę. Nawadnianie ciała od środka jest równie istotne, co prawidłowa pielęgnacja zewnętrzna. Część wilgoci potrzebnej do prawidłowego funkcjonowania skóry możesz dostarczać do organizmu poprzez odpowiednio skomponowaną dietę, bogatą m.in. w soczyste owoce, takie jak arbuzy czy winogrona. W przypadku niemowlęcia karmionego piersią lub z butelki nie musisz się obawiać – Twój pokarm lub mleko modyfikowane zapewnia maluszkowi wszystkie niezbędne składniki, w tym wodę.
Zdarzają się sytuacje, w których nadmierne wysuszenie skóry wymaga fachowej interwencji. W przypadku, gdy objawy nie ustępują przez długi czas, udaj się z dzieckiem na wizytę do pediatry. Przy łagodnych stanach lekarz może zalecić zmianę nawyków pielęgnacyjnych i stosowanie odpowiednich dermokosmetyków o działaniu nawilżającym i natłuszczającym. Jeżeli dolegliwości są nasilone, konieczna może okazać się konsultacja z dermatologiem.
Wybór terapii zależy oczywiście od zdiagnozowanej przyczyny problemu. Przykładowo w przypadku wykrycia alergii lekarz może zdecydować o zastosowaniu środków antyhistaminowych w celu złagodzenia jej objawów. Leczenie chorób skóry, takich jak AZS czy ŁZS, zwykle przebiega dwutorowo. Przepisywane są zarówno farmaceutyki doustne, jak i produkty do stosowania zewnętrznego, takie jak maści czy kremy.
W przypadku stwierdzonej choroby dermatologicznej u dziecka ważne jest, aby regularnie monitorować stan jego skóry. Pozwala to zminimalizować ryzyko powikłań i złagodzić nieprzyjemne objawy. W jaki sposób kontrolować kondycję skóry dziecka? Pamiętaj o poniższych punktach.
Ważnymi elementami monitorowania stanu skóry dziecka są czujność i regularność. Pamiętaj, by reagować na każdą zmianę, zapisując w dzienniku, kiedy i w jakich okolicznościach ona wystąpiła. Wszelkie wątpliwości konsultuj z lekarzem pediatrą lub dermatologiem.
