Rumień noworodkowy — objawy, przyczyny, leczenie

Rumień noworodkowy to jedno z najczęściej spotykanych schorzeń skórnych u nowo narodzonych dzieci, które często budzi niepokój wśród świeżo upieczonych rodziców. Jest to stan fizjologiczny, który zwykle ustępuje samoistnie bez konieczności leczenia. Jak rozpoznać rumień noworodkowy? Jak się objawia i jak pielęgnować wrażliwą skórę noworodka?

av_eczema-psoriasis_enfant_demangeaisons_bras_1x1

Czym jest rumień noworodkowy?

Rumień noworodkowy to przejściowe zaburzenie skórne charakteryzujące się pojawieniem się czerwonych plam lub wyprysków na skórze noworodków zwykle w ciągu pierwszych dni życia. Jest to reakcja skóry na nowe środowisko poza łonem matki. Chociaż może wydawać się niepokojąca dla rodziców, jest całkowicie nieszkodliwa i najczęściej znika samoistnie w ciągu kilku dni lub tygodni. Szacuje się, że rumień noworodkowy występuje u 30-70% wszystkich noworodków, co czyni go jednym z najczęstszych schorzeń skórnych w tej grupie wiekowej.

Objawy rumienia noworodkowego

Rumień noworodkowy charakteryzuje się pojawieniem się czerwonych plam lub wyprysków na skórze. Mogą być one otoczone bladymi obszarami, które niekiedy wypełnione są małą ilością płynu. Wypryski te nie są bolesne ani też nie powodują świądu.

Rumień noworodkowy najczęściej pojawia się na twarzy, zwłaszcza na policzkach, ale może również wystąpić na klatce piersiowej, plecach, ramionach i nogach. Rzadziej pojawia się na dłoniach lub stopach. Zwykle występuje w ciągu pierwszych 2-5 dni życia noworodka i może trwać od kilku dni do kilku tygodni. Zmiany skórne mogą pojawić się ponownie, ale bardzo często ustępują całkowicie w ciągu pierwszego miesiąca życia dziecka.

av_solaires_enfant_application_protection_1x1_v1

Przyczyny rumienia noworodkowego

Rumień noworodkowy jest uważany za fizjologiczną reakcję skóry noworodka na nowe środowisko poza łonem matki. Za jego główną przyczynę uznaje się adaptację naczyń krwionośnych skóry do życia poza macicą. W łonie matki skóra dziecka jest chroniona przed wieloma czynnikami zewnętrznymi, a po narodzinach musi się dostosować do nowego środowiska, co może prowadzić do tymczasowych zmian skórnych.

Chociaż rumień noworodkowy może wystąpić u każdego noworodka, istnieją pewne czynniki, które mogą zwiększyć ryzyko jego tworzenia się, mianowicie:

narodziny przed terminem — wcześniaki mogą być bardziej narażone na rumień z powodu delikatnej skóry,
stres podczas porodu — trudny poród lub szybkie narodziny mogą zwiększyć ryzyko,
pierwsze dziecko — prawdopodobieństwo pojawienia się rumienia jest większe.

Rumień noworodkowy może być mylony z innymi chorobami dermatologicznymi ze względu na podobieństwo objawów. Dlatego też różnicuje się go z następującymi dolegliwościami:

Atopowe zapalenie skóry (AZS) — jest to przewlekłe schorzenie skórne charakteryzujące się suchą, swędzącą skórą. Może wystąpić już w pierwszych miesiącach życia i ma tendencję do nawrotów.
Opryszczka noworodków — powoduje ją wirus opryszczki, można ją poznać po pęcherzach wypełnionych płynem, które mogą być bolesne.
Trądzik noworodkowy — wywołany jest hormonami matki, które mają wpływ na życie płodowe malucha. Charakteryzuje się małymi czerwonymi guzkami lub krostami na twarzy.
Rumień toksyczny noworodków — jest to inna postać rumienia, która pojawia się w ciągu pierwszych dni życia i wyróżnia się czerwonymi plamami z żółtawymi pęcherzykami w centrum zmiany.

Na czym polega leczenie rumienia noworodkowego?

Ponieważ nie jest to stan chorobowy ani infekcja, leczenie farmakologiczne zazwyczaj nie jest konieczne. Warto jednak stosować się do kilku ważnych zasad pielęgnacji skóry noworodka:

delikatne mycie skóry — używanie łagodnego mydła dla niemowląt i ciepłej wody podczas kąpieli;
unikanie drażniących substancji — należy unikać stosowania perfumowanych lotionów lub olejków, które mogą podrażniać delikatną skórę noworodka;
utrzymywanie skóry nawilżonej — można stosować łagodne kremy nawilżające przeznaczone dla niemowląt;
unikanie bezpośredniego światła słonecznego — skóra noworodka jest bardzo delikatna i może łatwo ulec poparzeniu.

W rzadkich przypadkach, gdy rumień noworodkowy jest szczególnie intensywny lub utrzymuje się dłużej niż zwykle, lekarz może zalecić użycie łagodnych kremów sterydowych. Jednak takie leczenie jest rzadko wykorzystywane i zawsze powinno być prowadzone pod nadzorem lekarza. Warto pamiętać, że rumień noworodkowy jest naturalnym zjawiskiem i najczęściej nie wymaga interwencji medycznej. Ważne jest, aby rodzice byli świadomi, jak dbać o skórę swojego noworodka.

Pielęgnacja skóry z rumieniem niemowlęcym

Chcąc zmniejszyć ryzyko wystąpienia rumienia niemowlęcego, warto przestrzegać kilku kluczowych zasad pielęgnacyjnych. Trzeba jednak mieć na uwadze, że rumień jest stanem fizjologicznym i niekiedy nie można mu zapobiec. Niemniej dobrze pamiętać, że kąpiel noworodka powinna być krótka i odbywać się przy użyciu łagodnych środków myjących.

Co ważne, należy używać wyłącznie produktów przeznaczonych dla dzieci od pierwszych chwil życia. Dla wrażliwej skóry niemowląt rekomendowane są produkty z serii Cicalfate+ od Eau Thermale Avène. Należy unikać kosmetyków z alkoholem, perfumami i barwnikami. Zalecane są ubrania wykonane z naturalnych materiałów, takich jak bawełna, ponieważ materiały syntetyczne, mogą podrażniać skórę delikatną skórę niemowlęcą. Istotne jest także regularne pranie ubrań w nieuczulających detergentach. Aby utrzymać skórę noworodka nawilżoną, warto wybierać łagodne kremy nawilżające i unikać bezpośredniego kontaktu skóry z drażniącymi substancjami. W razie wątpliwości dotyczących stanu skóry, zalecana jest konsultacja z pediatrą lub dermatologiem.

Źródła:

Piotr Brzeziński, Dermatologia okresu noworodkowego– choroby skóry niewymagające leczenia, https://www.researchgate.net/profile/Piotr-Brzezinski-2/publication/47632175_Dermatology_of_neonatal_period--skin_diseases_undemanding_of_treatment/links/0912f502933c1ee388000000/Dermatology-of-neonatal-period--skin-diseases-undemanding-of-treatment.pdf [dostęp: 05.12.2023 r.]