Inflammaging — czym jest i jak mu przeciwdziałać?

Inflammaging to stosunkowo nowy termin, który zyskuje coraz większe zainteresowanie wśród badaczy, specjalistów kosmetologii czy lekarzy medycyny estetycznej. Słowo to stanowi połączenie dwóch angielskich określeń: inflammation (zapalenie) oraz aging (starzenie się) i oznacza zjawisko przedwczesnego starzenia, które wynika z przewlekłego stanu zapalnego wywołanego np. przez stres oksydacyjny. Pojęcie „inflammaging” może odnosić się również do skóry.

Inflammaging — problem naszych czasów?

Pojawia się coraz więcej badań potwierdzających, że współcześnie inflammaging nie jest zjawiskiem odosobnionym, lecz dotyka praktycznie każdego z nas — w szczególności osoby, które mieszkają w dużych miastach i aglomeracjach. Czynnikiem determinującym te zmiany, mogą być szkodliwe wolne rodniki wytwarzane w organizmie, smog i zanieczyszczenia powietrza. Jak możemy przeciwdziałać temu zjawisku? Najskuteczniej poprzez zdrowy tryb życia i odpowiednią pielęgnację skóry.

Z czego wynika przewlekły stan zapalny w skórze?

Stan zapalny jest procesem, który w niektórych sytuacjach[2]  wspomaga prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu, w tym skóry — umożliwia m.in. gojenie się ran. Kiedy jednak proces zapalny trwa dłużej niż powinien i przekształca się w formę przewlekłą, ma negatywny wpływ na skórę i przyczynia się do jej przedwczesnego starzenia. Zjawisko zwane inflammagingiem jest efektem oddziaływania ekspozomu, czyli połączenia szkodliwych czynników zewnętrznych (np. zanieczyszczeń powietrza, smogu, promieniowania UV) i czynników wewnętrznych (np. nieodpowiedniej diety, palenia tytoniu, nadużywania alkoholu, niedoboru snu, długotrwałego stresu czy braku aktywności fizycznej), na które człowiek narażony jest przez całe życie.

Szacuje się, że w 80% to właśnie ekspozom wpływa na przebieg procesu starzenia. Genetyka determinuje ilość i rodzaj zmarszczek jedynie w 20%. [2] O ile szkodliwe oddziaływanie czynników wewnętrznych w większości wiąże się często z naszymi świadomymi wyborami, o tyle na obecność czynników zewnętrznych często nie mamy żadnego wpływu. Niemniej ciągła i nadmierna ekspozycja na nie sprzyja powstawaniu stanu zapalnego o niskim nasileniu i przewlekłym charakterze, co osłabia kondycję naszej skóry. 

Stres oksydacyjny i jego wpływ na skórę

Bezpośrednią przyczyną powstawania stanu zapalnego w organizmie jest stres oksydacyjny. Jest on związany z brakiem równowagi pomiędzy wolnymi rodnikami a przeciwutleniaczami, których rolą jest ich neutralizowanie. Jeśli wolnych rodników jest za dużo (np. przez stres, zanieczyszczenie powietrza, niezdrową dietę czy palenie papierosów), narażają one komórki skóry, białka i DNA na uszkodzenia. Stres oksydacyjny prowadzi do występowania różnych chorób i problemów skórnych, w tym przyspieszonego procesu starzenia się.

Zjawisko inflammagingu, spowodowane przez przewlekły stan zapalny skóry i stres oksydacyjny, przekłada się na:

●   redukcję ilości fibroblastów, a tym samym zmniejszoną produkcję kolagenu i elastyny — białek, które zapewniają jędrność i elastyczność skóry,

●     zaburzenia pracy melanocytów i osłabienie wrodzonej zdolności skóry do ochrony przed promieniami UV — sprzyja to powstawaniu przebarwień, podrażnień i innych niedoskonałości skórnych,

●   osłabienie bariery ochronnej skóry i układu odpornościowego, co w większym stopniu naraża skórę na działanie wirusów, bakterii i szkodliwych czynników środowiskowych,

●    niszczenie lipidów w naskórku, w wyniku czego zmniejsza się ochrona skóry przed szkodliwymi czynnikami.

Jak chronić się przed inflammagingiem i poprawić kondycję skóry?

Zwalczanie szkodliwego wpływu mediatorów prozapalnych na stan skóry warto rozpocząć od analizy swojego stylu życia. Wprowadzenie zdrowych nawyków do codziennej rutyny to fundament w walce z inflammagingiem. Zrównoważona dieta pełna witamin, rezygnacja z używek, umiarkowana aktywność fizyczna, techniki redukcji stresu oraz odpowiednia ilość snu — to filary zdrowia nie tylko w odniesieniu do skóry, ale całego organizmu. Kluczowe znaczenie ma także kompleksowa pielęgnacja: nawilżanie, neutralizacja wolnych rodników i wzmocnienie bariery hydrolipidowej. Właściwa pielęgnacja pełni rolę swoistej tarczy ochronnej dla skóry. Jak ujędrnić skórę twarzy po 40. roku życia, kiedy oznaki starzenia się są coraz bardziej widoczne?

Przygotowanie skóry do pielęgnacji

Pierwszym krokiem w działaniu anty-inflammagingowym jest odpowiednie przygotowanie skóry do pielęgnacji, które obejmuje proces dokładnego oczyszczania, złuszczania i tonizacji. Dzięki temu skóra zostanie optymalnie przygotowana do absorpcji składników aktywnych zawartych w kosmetykach pielęgnacyjnych. Ponadto odzyska właściwe pH, poprawi się jej mikrokrążenie i odżywienie.

Odnowa i ukojenie skóry

Na tym etapie powinniśmy zaopatrzyć skórę w silne antyoksydanty oraz składniki regenerujące, które będą wspierać odbudowę jej naturalnej bariery ochronnej i naprawiać uszkodzenia na poziomie komórkowym. Jaki krem na zmarszczki wybrać, by to osiągnąć?

Najlepiej sprawdzi się tu dwustopniowa pielęgnacja, w której na początku zastosujemy odpowiednie serum, np. z linii Cicalfate+ od Avène, które wykazuje działanie odbudowujące — błyskawicznie regeneruje uszkodzoną barierę ochronną skóry i chroni ją podczas ekspozycji na promieniowanie UV, zanieczyszczenia, smog i inne szkodliwe czynniki. Następnie warto sięgnąć po krem o silnym działaniu antyoksydacyjnym i nawilżającym, np. z gamy Hyaluron Activ B3. Produkty z tej serii wspomagają zwalczanie podstawowych przyczyny starzenia się skóry poprzez stymulację regeneracji komórkowej. W ich składzie znajduje się m.in. kwas hialuronowy i niacynamid — pochodna witaminy B3 i antyoksydant, znany ze swojego silnego działania przeciwzmarszczkowego i przeciwzapalnego.

Ochrona skóry

Można powiedzieć, że ochrona przed promieniowaniem UVA i UVB to uznany standard w pielęgnacji anti-aging. Często jednak zapominamy o jeszcze jednym rodzaju promieniowania, przed którym należy chronić skórę – chodzi o światło niebieskie (HEV), emitowane nie tylko przez słońce, ale też ekrany urządzeń elektronicznych. Światło niebieskie przenika do głębokich warstw skóry, przyspieszając proces fotostarzenia się skóry, a także sprzyjając powstawaniu zmarszczek i nieestetycznych przebarwień. Decydując się zatem na zakup wybranych kosmetyków przeciwsłonecznych, warto zwrócić uwagę na to, czy zapewniają one kompleksową ochronę przed każdym rodzajem szkodliwego promieniowania. Wysokie bezpieczeństwo w kwestii ochrony przeciwsłonecznej gwarantują produkty z filtrem TriAsorB. Jest to pierwszy filtr słoneczny o tak szerokim spektrum działania - chroni skórę przed promieniami krótkimi UVA-UVB, promieniami długimi UVA, jak również światłem niebieskim do 450 nm.

Podsumowanie

Inflammaging jest zjawiskiem, które dotyka każdego z nas, choć często nie jesteśmy tego nawet świadomi. Utrzymujący się w organizmie przewlekły stan zapalny wywołany stresem oksydacyjnym prowadzi do istotnych zmian w DNA komórek skóry i przyspieszenia procesu starzenia. Możemy jednak starać się zmniejszać to zjawisko poprzez zmiany w codziennym stylu życia oraz właściwą pielęgnację skóry.

Źródła:

1.    Lorbiecka Klaudia, Inflammaging, Kosmetologia Estetyczna, 2023, https://www.kosmetologiaestetyczna.com/ike/3.2023/#page=33,

2.    Flament F, et al., Effect of the sun on visible clinical signs of aging in Caucasian skin. Clin Cosmet Investig Dermatol, 2013

3.    Inflammaging – wyzwanie anti-aging, Chemia i biznes. Rynek kosmetyczny i chemii gospodarczej, nr 1/2014.